مشکل معماری ایران این است که تجربه روزانه ندارد

در برنامه معماری سفید درباره نقد معماری عنوان شد

مشکل معماری ایران این است که تجربه روزانه ندارد...

برنامه معماری سفید چهارم دی ماه اختصاص داشت به موضوع نقد در حوزه معماری. برنامه با بخش خیابان سفید آغاز شد که این بخش نیز به موضوع برنامه پرداخته بود و اختصاص داشت به پاسخ های دکتر امیر محمدخانی به پرسش هایی که در نقد برنامه معماری سفید مطرح شده بود. در ابتدای بحث سعید اسلام زاده ضمن معرفی مهندس شهرام گل امینی، معمار و سردبیر نشریه معماری شارستان به عنوان مهمان برنامه ادامه بحث را در اختیار دکتر امیر محمدخانی گذاشت. مهندس شهرام گل امینی در آغاز راه، نقد را راهگشای هر تفکری برای ادامه راه درست دانسته و ادامه داد: نقد هر رویداد می تواند فهم ان را برای مردم آسان کند و در نتیجه پرسش هایی را به وجود آورد- که چگونه معنایی در یک اثر هست و این معنا چیست. به عقیده مهندس شهرام گل امینی نقد ابزاری است برای ایجاد یک گفتمان درباره واقعیاتی که در جهان وجود دارد. وی هم چنین نقد را فضایی برای گفت و گو نامید و نه برای قضاوت کردن. رمز گشایی و بازخوانی اثر وظایف دیگر نقد از دید مهندس گل امینی بودند.

وی گفتمان درباره اثر و نیز یافتن معنای اثر را رویکردهای دوگانه عمده منتقدین در بازخوانی یک اثر معماری دانست؛ و بازخوانی یا خوانش مجدد آثار در اثر نقد را نیز به سه نوع خوانش تقسیم کرد. ایشان اولین نوع خوانش را خواندن طرح ریزی شده نامید که به متن اثر نگاه ندارد و بلکه به هر چیزی خارج از متن اثر توجه می شود. نوع دوم خواندن تفسیری است که در آن اثر بریده بریده بررسی می شود تا هم خود متن و هم مسایل خارج از متن مورد خوانش قرار گیرد. خواندن خوانا بر اثر یک تفسیر نظام دار از کل اثر نوع سوم خوانش از دید مهندس گل امینی بود؛ که تاویل نیز می تواند نامیده شود.

مهندس شهرام گل امینی در ادامه در مورد انواع نقد گفت: اولین نکته این است که چگونه نقدی انجام دهیم براساس ارزش ها و نظام و قوانینی مشخص؛ این نوع نقد برای گفت و گو درباره اثر معیارهایی نیاز دارد تا بتوان اثر را بر اساس آن معیارها مورد بررسی قرار داد. مهندس گل امینی این نوع نقد را نقد معیاری نامید. نوع دیگر نقد از دید مهمان برنامه نقد تفسیری بود که بر اساس تفسیر منتقد شکل می گیرد. نوع سوم نقد از دید مهندس گل امینی نقد توصیفی بود که بیشتر به خارج از متن می پردازد و به مولف بیشتر می پردازد. وی اولین نقد کننده در هر پروژه معماری را خود معمار نامید که بر اساس نقدی که از محیط پیرامون، بودجه و هزینه و... دارد اثر معماری خود را طراحی می کند. به گفته ایشان نقد نوع چهارم نقدی است که بر اساس نقد معمار شکل می گیرد.

در ادامه برنامه مهندس شهرام Ú¯Ù„ امینی در پاسخ به سوال سعید اسلام زاده درباره چگونگی نزدیکی Ùˆ تطابق سلیقه های عمومی Ùˆ معیارهای معمارانه سلیقه عمومی را تحت تاثیر رسانه ها Ùˆ تبلیغات نامیده Ùˆ معیارهای معمارانه را نیز تحت تاثیر سلیقه ها عنوان کرد. ÙˆÛŒ معماری هفتاد هشتاد سال اخیر ایران را به شدت تحت تاثیر فرهنگ Ùˆ معماری غرب دانسته Ùˆ به جای معماری معاصر ایران از ترکیب در حالت معاصر برای توصیف معماری امروز ایران استفاده کرد.  

بخش پایانی برنامه اختصاص داشت به معماری معاصر ایران؛ که دکتر امیر محمدخانی پس از برشمردن ویژگی های عمده این معماری و تحت تاثیر تبلیغات و مد بودنش، از مهمان درباره خواست مهم ترین انتقادش را نسبت به معماری معاصر ایران بیان کند. مهندس شهرام گل امینی بسیاری از آثار معماری معاصر را تحت تاثیر شهرت طلبی معماران دانسته و نیاز به گفت و گوی بین رشته ای را میان معماران با جامعه شناسان، اقتصاد دانان، روان شناسان و دیگر متخصصان رشته های دیگر برای رشد و ارتقای معماری معاصر الزامی دانست. وی بزرگ ترین مشکل جامعه معماری ایران را این نکته دانست که تجربه روزانه فضای معماری را ندارد. مهمان برنامه به عنوان مثال تجربه نکردن مدرنیسم در زندگی روزانه را عمده دلیل ضعف آثار مدرن ما در قیاس با غربی ها که مدرنیسم را از عمق جان درک و تجربه کرده اند، اعلام کرده و افزود: باید نقل قولی از بهمن محصص بیاورم که بسیار زیبا و گویا است. ایشان گفته اند ما ان جا همیشه دیر بودیم و این جا زود. این یعنی ما از هر اتفاقی که در غرب می افتد عقبیم، اما همان تجربه ها را اگر این جا انجام دهیم هنوز به دلیل عدم درک روزانه آن تجارب در اجتماع به نظر می رسد زود تر از موعد لازم به ان کار دست زده ایم.

مهندس شهرام گل امینی در بخش پایانی صحبت هایش توجه به فرهنگ، جغرافیا، زندگی و تاریخ خودمان را برای رسیدن به یک ساختار درست در معماری الزامی دانست.